10 giải thưởng văn học danh giá nhất thế giới

12/11/21

Truyền thông Con Sóc

Có những giải thưởng văn học danh giá mà bất cứ nhà văn nào cũng mong muốn nhận được trong đời. Chúng chính là sự ghi nhận tài năng, khẳng định thành công trong sự nghiệp của các tác giả trên toàn thế giới.

1. Giải Nobel văn học

Đây là giải thưởng đã được trao kể từ năm 1902. Viện Hàn Lâm Thụy Điển sẽ là cơ quan chịu trách nhiệm lựa chọn những người đạt giải Nobel Văn học. Thông thường, giải thưởng sẽ được công bố vào tháng 10 hàng năm. Mỗi tác giả đạt giải Nobel Văn học sẽ được tặng một huy chương vàng cùng tiền thưởng là 1,4 triệu USD.

Cho đến nay, người đạt giải Nobel Văn học trẻ tuổi nhất là Rudyard Kipling. Với tác phẩm Jungle Book, ông đã nhận giải vào năm 1907 khi mới 41 tuổi. Người lớn tuổi nhất được trao giải Nobel Văn học là Doris Lessing. Năm 2007, bà nhận giải khi đã ở độ tuổi 88. Một số gương mặt tiêu biểu khác đã đạt giải Nobel Văn học là: Alice Munro (2013), Alice Munro (2013), Patrick Modiano (2014), Svetlana Alexievich (2015). Đặc biệt, năm 2016, giải Nobel Văn học được trao cho ca sĩ, nhạc sĩ người Mỹ Bob Dylan vì đã tạo nên những diễn đạt thơ văn mới trong nền âm nhạc Mỹ.

Nhà văn Doris Lessing nhận giải Nobel Văn học khi bà 88 tuổi.

2. Giải Pulitzer

Giải Pulitzer Văn học được thành lập bởi Joseph Pulitzer - một nhà báo người Mỹ và cũng là chủ bút của tờ New York World. Giải. Giả được trao hàng năm vào tháng 4. Tác giả đạt giải Pulitzer sẽ nhận 10.000 đô la cùng một chiếc huy chương vàng. Cho đến nay, đây vẫn là giải thưởng vô cùng danh giá trong lĩnh vực văn học và báo chí.

Một vài tác giả cùng tác phẩm kinh điển đã ghi dấu ấn và đạt giải Pulitzer có thể kể đến như: Harper Lee (Giết con chim nhại), Ernest Hemingway ( Ông già và biển cả), Margaret Mitchell (Cuốn theo chiều gió)... Trong năm 2016, tác giả Nguyễn Thanh Việt của Việt Nam đã xuất sắc được nhận giải Pulitzer ở hạng mục Tiểu thuyết với tác phẩm: "Sympathizer" (Cảm tình viên).

Mỗi tác giả đạt giải Pulitzer Văn học sẽ được nhận một huy chương vàng.

3. Giải Man Booker

Mỗi năm, giải thưởng danh giá này được trao cho một tiểu thuyết dài hay nhất được viết bằng tiếng Anh và tác giả phải là người của quốc gia thuộc Khối thịnh vượng chung Anh hoặc công dân Cộng hòa Ireland. Ban đầu, trị giá giải Man Booker ban đầu là 21.000 bảng Anh, sau đó tăng lên 50.000 bảng.

Bắt đầu từ năm 2005, Quỹ Giải Booker cũng đã thành lập Giải Man Booker quốc tế dành cho các tác giả trên toàn thế giới. Cuốn sách có dung lượng dài nhất đạt giải là The Luminaries của Eleanor Catton với 832 trang. Tác phẩm Offshore của Penelope Fit Fitzgerald dày 144 trang đã trở thành cuốn sách ngắn nhất đạt giải Man Booker vào năm 1979.

Giải Man Booker được trao cho một tiểu thuyết dài hay nhất được viết bằng tiếng Anh.

4. Giải Giller

Được thành lập vào năm 1994 bởi Jack Rabinovitch, Giải Giller đã công nhận những cuốn tiểu thuyết xuất sắc của Canada. Nhờ có giải thưởng này, các tài năng văn học Canada đã được chắp cánh và phát triển không ngừng. Người đạt giải Giller sẽ nhận 140.000 USD.

Năm 2005, The Giller Prize đã hợp tác với Scotiabank để tạo ra giải Scotiabank Giller nhằm tôn vinh những tác giả ở Canada và quốc tế. Một số tác phẩm đoạt giải Giller đã được dịch và xuất bản ở Việt Nam là: Trốn chạy (Runaway - Alice Munro), Ở lưng chừng thời gian (The time in between - David Bergen).

Giải Giller đã công nhận những tài năng văn học của đất nước Canada.

5. Giải Miles Franklin

Giải thưởng Văn học Miles Franklin được thành lập thông qua di chúc của nhà văn Stella Miles Franklin. Bà sinh ra ở New South Wales và nổi tiếng với những tác phẩm mang đậm chủ nghĩa nữ quyền. Di chúc của bà quy định rằng giải thưởng này được trao mỗi năm cho tiểu thuyết có giá trị văn học cao nhất và phải phản ánh được xã hội Úc trong một giai đoạn nào đó.

Đây là giải thưởng văn học lâu đời và uy tín bậc nhất của Úc. Rất nhiều tác giả nổi tiếng đã được vinh danh tại lễ trao giải Miles Franklin như: Charlotte Wood, Tim Winton, Anna Funder, Steven Carroll, Thea Astley.... Năm 2021, Nhà văn nhận giải thưởng này là Amanda Lohrey với tác phẩm The Labyrinth.

Tác phẩm Labyrinth của tác giả Amanda Lohrey đã xuất sắc dành giải Miles Franklin năm 2021.

6. Giải Costa Book

Trước đây, giải Costa Book có tên gọi là giải thưởng văn học Whitebread. Giải thưởng này tôn vinh những cuốn sách hay nhất trong năm được viết bởi các nhà văn sống ở Anh và Ireland. Giải Costa Book đã có 50 năm lịch sử và hiện tại được sở hữu và quản lý bởi Costa Coffee - một chuỗi cửa hàng cà phê tại Anh và là công ty con của Whitebread.

Các hạng mục của giải Costa Book gồm có: thơ, tiểu sử, văn học thiếu nhi, tiểu thuyết đầu tay, tiểu thuyết hay nhất. Từ 5 tác phẩm đạt giải Costa Book, Ban tổ chức sẽ chọn ra cuốn sách của năm để trao giải thưởng trị giá 25.000 USD. Những tác phẩm thú vị, đem đến sự thích thú cho nhiều đối tượng độc giả cũng có thể dành được giải nên đây là giải thưởng văn học có sự khác biệt.

Giải thưởng Costa Book tôn vinh những cuốn sách hay nhất trong năm được viết bởi các nhà văn sống ở Anh và Ireland.

7. Giải thưởng sách quốc gia Mỹ

Hiện nay, Giải thưởng sách quốc gia Mỹ dành tặng cho những nhà văn Mỹ có sáng tác tiêu biểu nhất ở các thể loại: tiểu thuyết, phi tiểu thuyết, thơ và sáng tác của tác giả trẻ. Người thắng giải được nhận tượng đồng kỷ niệm và 10.000 đô la Mỹ. Trong suốt 70 năm qua, Giải thưởng sách quốc gia Mỹ đã tôn vinh gần 2.600 tác phẩm.

Trực tiếp quản lý giải thưởng là National Book Foundation - một tổ chức phi lợi nhuận. Hàng năm, Quỹ sẽ tập hợp hội đồng ban giám khảo gồm 25 nhà văn, dịch giả, nhà phê bình, thủ thư, nhà bán sách xuất sách để tiến hành đánh giá và lựa chọn người đạt giải. Riêng đối với thể loại sách hư cấu, phi hư cấu, thơ và văn học trẻ, hội đồng chỉ xem xét những tác phẩm của các nhà văn là công dân Hoa Kỳ và những tác giả đã được chấp thuận.

Giải thưởng sách quốc gia Mỹ dành tặng cho những nhà văn Mỹ có sáng tác tiêu biểu nhất ở các thể loại: tiểu thuyết, phi tiểu thuyết, thơ và sáng tác của tác giả trẻ.

8. Giải thưởng Quốc Tế Neustadt về văn học

Kể từ năm 1970, Giải thưởng Quốc tế Neustadt về văn học được tổ chức hai năm một lần. Nhà tài trợ của giải là Đại học Oklahoma và World Literature Today. Giải thưởng này công nhận các tác phẩm đặc biệt xuất sắc thuộc lĩnh vực kịch, thơ và tiểu thuyết. Người chiến thắng sẽ có giấy chứng nhận, một chiếc lông đại bàng bạc cùng số tiền là 50.000 đô la.

Chỉ có thành viên của ban giám khảo của giải thưởng Quốc tế Neustadt về văn học mới có thẩm quyền đề cử những người vào chung kết. Các thành viên này mỗi năm được lựa chọn bởi giám đốc điều hành World Literature Today với sự cố vấn của các biên tập viên và hiệu trưởng trường Đại học Oklahoma.

Một chiếc lông đại bàng bạc là một trong những phần thưởng dành cho tác giả đạt giải thưởng Quốc tế về văn học.

9. Giải thưởng Women Prize cho truyện hư cấu

Là một trong những giải thưởng văn học danh giá nhất của Vương quốc Anh, giải Women Prize cho truyện hư cấu được trao hàng năm cho một tiểu thuyết viết bằng tiếng Anh của một tác giả nữ không phân biệt quốc tịch. Giải thưởng được quản lý bởi Booktrust - một tổ chức ủng hộ văn học Anh và tài trợ bởi công ty viễn thông Orange Group. Nhà văn thắng giải sẽ được nhận 30.000 bảng Anh và một tượng đồng điêu khắc.

Thông thường, danh sách đề cử cho giải Women Prize sẽ được công bố vào khoảng tháng 3 hàng năm. Danh sách rút gọn sẽ được công bố vào tháng 6, trước khi diễn ra lễ trao giải chỉ vài ngày. Hội đồng giám khảo gồm 5 người và tất cả đều là nữ. Kể từ năm 2018, giải thưởng sẽ được tài trợ bởi một nhóm các doanh nghiệp khác nhau thay vì một nhà tài trợ duy nhất.

Năm 2021, nữ nhà văn đạt giải Women Prize cho truyện hư cấu là Susanna Clarke.

10. Giải thưởng Hugo

Giải Hugo được bầu chọn bởi các thành viên của Công ước Khoa học viễn tưởng thế giới. Đây là giải thưởng văn học danh giá được thành lập ra để công nhận những tác phẩm khoa học viễn tưởng hoặc giả tưởng hàng đầu. Giải được đặt theo tên Hugo Gernsback - người sáng lập ra tạp chí khoa học viễn tưởng Amazing Stories.

Giải thưởng Hugo sẽ được trao tại Hội nghị Khoa học viễn tưởng thế giới hàng năm. Người chiến thắng sẽ được nhận một chiếc cúp đặc biệt. Nhiều nhà văn giả tưởng bậc thầy đã được trao giải thưởng này, trong đó có Isaac Asimov, Arthur Clark, Robert A Heinlein Gaiman...